🏃‍♀️ หลอดเลือดแข็งขึ้น อันตรายที่ทุกคนไม่ค่อยรู้ และแน่นอนค่ะว่า แก้ได้ด้วยการออกกำลังกาย อ่านจบแล้วลุกไปออกได้เลย

.

〖 ทำไมหลอดเลือดต้องยืดหยุ่น 〗

🧵 สิ่งที่ทำให้หลอดเลือดของเราต่างจากท่อน้ำทั่วไปคือ มันมีความยืดหยุ่น (Elastic tube) ทำให้สามารถดูดซับแรงกระแทกจากคลื่นที่สร้างมาจากหัวใจ, ช่วงที่ให้การไหลของเลือดค่อนข้างต่อเนื่อง ทั้งๆ ที่หัวใจบีบ-คลาย เป็นช่วงๆ

.

_______________

.

〖 หลอดเลือดมันแข็งขึ้นเพราะอะไร 〗

.

⏳ แต่ความยืดหยุ่นนี้ไม่จีรัง มันได้เสื่อมถอยตามอายุ เพราะเส้นใยยืดหยุ่น (Elastic fiber) ตามหลอดเลือดแดงใหญ่ๆ ได้ลดลง ถูกแทนที่ด้วยเส้นใยที่แข็งกว่าอย่างคอลลาเจนมากขึ้น โดยจะเห็นได้ชัดเจนมากที่อายุ 60 ปีขึ้นไป

.

💢 และยิ่งถ้ามีโรคเรื้อรัง เช่น ภาวะอ้วน, การดื้ออินซูลิน จะยิ่งเร่งการสูญเสียความยืดหยุ่นของหลอดเลือดให้เกิดไวขึ้นไปอีก เพราะ

▪️ อ้วน: เซลล์ไขมันขยาย ➞ เบียดกันจนเครียด จนพยายามตะเกียกตะกายให้เม็ดเลือดขาวมาช่วย ➞ เลยหลั่งสารก่ออักเสบแบบเรื้อรัง

▪️ ดื้ออินซูลิน: อินซูลินตะโกนสั่งให้เอาน้ำตาลเข้าก็ไม่ยอมทำ ➞ น้ำตาลสูงลอยตลอดเวลา แม้กระทั่งตอนไม่ได้กินอะไร ➞ น้ำตาลทะลักเข้าเซลล์ เปลี่ยนเป็นสารที่ไม่เปลี่ยน เช่น AGEs ซึ่งเป็นสารพิษ

.

🧪 การอักเสบเรื้อรังและสารพิษเหล่านี้ สร้างมวลมหาสารอนุมูลอิสระที่เป็นพิษต่อเซลล์เยื่อบุผนังหลอดเลือด ทำให้ก๊าซ Nitric oxide (NO) ที่คอยทำหน้าที่ดูแลหลอดเลือดนั้นหายไปหมดเลย แถมยังกระตุ้นให้เหล่าเซลล์ fibroblast พยายามสร้างเส้นใยคอลลาเจน ขึ้นมาเยอะขึ้น หวังเพื่อที่จะฟื้นฟูหลอดเลือดที่เสียหาย แต่ที่ไหนได้ ยิ่งทำให้หลอดเลือดแข็งขึ้น

.

🧱 สุดท้าย ผนังหลอดเลือดที่เคยยืดหยุ่น ก็เต็มไปด้วยพังผืดจากคอลลาเจน แถมยังคลายตัวได้ยากเพราะก๊าซ NO น้อยลงมากๆ ที่คอยทำหน้าที่คลายตัวกล้ามเนื้อที่ผนังหลอดเลือดไม่ให้หด

.

_______________

.

〖 หลอดเลือดที่แข็งมันแย่ยังไงเหรอ? 〗

.

1️⃣ ยิ่งแข็งยิ่งเหมือน ต้นไม้ที่ยืนสู้ลม ไม่ยอมอ่อนไปตามลม

ทำให้รับความเสียหายจาก ‘แรงกระแทก’ จากเลือดตรงๆ สร้างความเสียหายให้เยื่อบุผนังหลอดเลือดยิ่งขึ้น ทำให้ไขมัน LDL และเม็ดเลือดขาวแทรกง่ายขึ้น เร่งภาวะคอเลสเตอรอลแทรกผนังหลอดเลือด​ (Atherosclerosis) ตีบหลอดเลือดหัวใจ หลอดเลือดสมองไปเรื่อยๆ

.

2️⃣ ยิ่งแข็งยิ่งทำให้ ‘คลื่น’ (Pulse wave) เคลื่อนที่ไวเกินไป

เวลาหัวใจสูบฉีดเลือดเข้าหลอดเลือด เลือดจะ ‘ชนต่อๆ กัน’ สร้างเป็นคลื่น คล้ายคลื่นน้ำไปข้างหน้า ซึ่งมันก็จะเหมือนคลื่นน้ำทุกประการคือ ถ้าเจอสิ่งกีดขวางมันจะสะท้อนกลับ เช่น ทางแยกของหลอดเลือด, หลอดเลือดที่ขนาดเล็กลงเรื่อยๆ ผลจากการที่หลอดเลือดแข็งขึ้นคือ คลื่นจะเคลื่อนที่ไวเกินไป ทำให้คลื่นสะท้อน สะท้อนกลับมาไวเกิน (Reflex pulse wave) มาต้านการบีบตัวของหัวใจ ทำให้หัวใจยิ่งทำงานหนัก แถมความดันเลือดก็สูงขึ้น เพราะโดนทั้งคลื่นที่หัวใจอัดเข้ามา ร่วมกับคลื่นที่สะท้อนกลับมา

.

⚠️ ดังนั้นจะเห็นว่า ยิ่งหลอดเลือดแข็งขึ้นเท่าไหร่ ยิ่งเสียหายง่าย ไขมันพอกง่าย หัวใจต้องรับภาระในการสู้กับหลอดเลือดแข็งมากขึ้น ใช้พลังงานมากขึ้น แถมได้เลือดมาเลี้ยงน้อยลง เพราะหลอดเลือดนั้นโดนไขมันพอกผนังจนตีบ หรือบางครั้งอาจซวย จุดที่ตีบมันฉีกขาด เกิดลิ่มเลือดอุดเฉียบพลันได้

.

_______________

.

〖 ออกกำลังกายไปช่วยยังไงบ้างล่ะ 〗

.

✅ และทั้งหมดที่ว่ามานี้ สามารถถูกกำจัดออกไปได้

ด้วยการออกกำลังกายที่หนักพอ และสม่ำเสมอพอค่ะ

.

💨 1 - ออกกำลังกาย เร่งให้การไหลของเลือดแรงขึ้นชั่วคราว ซ้อมให้เยื่อบุผนังหลอดเลือด เครียดชั่วคราว เพื่อบีบให้สร้าง ‘โรงงานผลิตก๊าซ NO’ (eNOS) มาเยอะขึ้น แล้วพอหยุดออกกำลังกาย ก็มีเวลาฟื้นฟู

ก๊าซ NO ที่มากขึ้น ช่วยให้กล้ามเนื้อที่ผนังหลอดเลือดผ่อนคลาย หลอดเลือดจะกลับมายืดหยุ่นได้ทันทีชั่วคราวตอนออกกำลังกายเลย คิดดูสิ

.

💪 2 - ออกกำลังกาย ทำให้กล้ามเนื้อปล่อยสารกลุ่ม myokines มากมาย ไปกระตุ้นให้เซลล์ไขมัน ‘จำหน้าที่เดิมได้’ หน้าที่ที่คอยผลิตสารลดการอักเสบ/สารเพิ่มความไวของอินซูลิน เช่น adiponectin ทำให้สามารถลดความรุนแรงของการดื้ออินซูลิน ลดพิษจากน้ำตาล หลอดเลือดก็ไม่ถูกสั่งให้สร้างพังผืดอีกต่อไป

.

🔥 3 - ออกกำลังกายทำให้เกิดผลระยะยาวแบบถาวร คือทำให้สัดส่วนไขมันในร่างกายลดลง เพราะมันช่วยเร่งการเผาผลาญไขมันโดยตรง, เร่งการสร้างไมโตคอนเดรีย, เร่งการสร้างเซลล์ไขมันชนิดสร้างความร้อน (Beige adipose) ซึ่งเผากรดไขมันไวมาก ดังนั้นทำให้ภาวะอ้วนดีขึ้น ทั้งอ้วนจริง และอ้วนแฝง คืนสภาพปกติให้เนื้อเยื่อไขมัน ไม่เบียดอีกต่อไป ไม่ผลิตสารก่ออักเสบอีกต่อไป คืนความสงบสุขถาวรให้ร่างกาย ถ้าไม่อักเสบ ทั้งไม่มีดื้ออินซูลิน หลอดเลือดก็ยังสามารถสร้างก๊าซ NO ดูแลได้น้อยไป

.

🌟 และแล้วหลอดเลือดที่แข็ง ก็อ่อมนุ่มลง ความเสียหายของหลอดเลือดลดลง หัวใจภาระลดลง ห่างไกลโรคหัวใจและหลอดเลือดนั่นเองค่ะ

.

_______________

.

〖 สรุป 〗ออกกำลังกาย = คืนความนุ่มให้หลอดเลือด

→ ลดภาระหัวใจ → ลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดในระยะยาว

.

Cr:Tensia